NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
حَدَّثَنَا
عُبَيْدُ
اللَّهِ بْنُ
مُعَاذٍ
حَدَّثَنَا
أَبِي
حَدَّثَنَا
كَهْمَسٌ عَنْ
ابْنِ
بُرَيْدَةَ
عَنْ يَحْيَى
بْنِ
يَعْمَرَ
قَالَ كَانَ
أَوَّلَ مَنْ
تَكَلَّمَ
فِي
الْقَدَرِ
بِالْبَصْرَةِ
مَعْبَدٌ
الْجُهَنِيُّ
فَانْطَلَقْتُ
أَنَا وَحُمَيْدُ
بْنُ عَبْدِ
الرَّحْمَنِ
الْحِمْيَرِيُّ
حَاجَّيْنِ
أَوْ
مُعْتَمِرَيْنِ
فَقُلْنَا
لَوْ
لَقِينَا
أَحَدًا مِنْ
أَصْحَابِ
رَسُولِ اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ فَسَأَلْنَاهُ
عَمَّا
يَقُولُ
هَؤُلَاءِ فِي
الْقَدَرِ
فَوَفَّقَ
اللَّهُ
لَنَا عَبْدَ
اللَّهِ بْنَ
عُمَرَ
دَاخِلًا فِي
الْمَسْجِدِ
فَاكْتَنَفْتُهُ
أَنَا
وَصَاحِبِي
فَظَنَنْتُ
أَنَّ
صَاحِبِي
سَيَكِلُ الْكَلَامَ
إِلَيَّ فَقُلْتُ
أَبَا عَبْدِ
الرَّحْمَنِ
إِنَّهُ قَدْ
ظَهَرَ
قِبَلَنَا
نَاسٌ
يَقْرَءُونَ الْقُرْآنَ
وَيَتَفَقَّرُونَ
الْعِلْمَ يَزْعُمُونَ
أَنْ لَا
قَدَرَ
وَالْأَمْرَ أُنُفٌ
فَقَالَ
إِذَا
لَقِيتَ
أُولَئِكَ فَأَخْبِرْهُمْ
أَنِّي
بَرِيءٌ
مِنْهُمْ وَهُمْ
بُرَآءُ
مِنِّي
وَالَّذِي
يَحْلِفُ
بِهِ عَبْدُ
اللَّهِ بْنُ
عُمَرَ لَوْ
أَنَّ
لِأَحَدِهِمْ
مِثْلَ
أُحُدٍ
ذَهَبًا
فَأَنْفَقَهُ
مَا قَبِلَهُ
اللَّهُ
مِنْهُ
حَتَّى
يُؤْمِنَ
بِالْقَدَرِ
ثُمَّ قَالَ
حَدَّثَنِي
عُمَرُ بْنُ
الْخَطَّابِ
قَالَ
بَيْنَمَا
نَحْنُ عِنْدَ
رَسُولِ اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ إِذْ
طَلَعَ
عَلَيْنَا
رَجُلٌ
شَدِيدُ بَيَاضِ
الثِّيَابِ
شَدِيدُ
سَوَادِ
الشَّعْرِ
لَا يُرَى
عَلَيْهِ
أَثَرُ
السَّفَرِ
وَلَا
نَعْرِفُهُ
حَتَّى
جَلَسَ إِلَى
النَّبِيِّ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ فَأَسْنَدَ
رُكْبَتَيْهِ
إِلَى
رُكْبَتَيْهِ
وَوَضَعَ
كَفَّيْهِ
عَلَى
فَخِذَيْهِ
وَقَالَ يَا
مُحَمَّدُ
أَخْبِرْنِي
عَنْ
الْإِسْلَامِ
فَقَالَ
رَسُولُ
اللَّهِ
صَلَّى
اللَّهُ
عَلَيْهِ
وَسَلَّمَ
الْإِسْلَامُ
أَنْ تَشْهَدَ
أَنْ لَا
إِلَهَ
إِلَّا
اللَّهُ
وَأَنَّ مُحَمَّدًا
رَسُولُ
اللَّهِ
وَتُقِيمَ
الصَّلَاةَ
وَتُؤْتِيَ
الزَّكَاةَ
وَتَصُومَ
رَمَضَانَ
وَتَحُجَّ
الْبَيْتَ
إِنْ
اسْتَطَعْتَ
إِلَيْهِ سَبِيلًا
قَالَ
صَدَقْتَ
قَالَ
فَعَجِبْنَا
لَهُ
يَسْأَلُهُ
وَيُصَدِّقُهُ
قَالَ فَأَخْبِرْنِي
عَنْ
الْإِيمَانِ
قَالَ أَنْ
تُؤْمِنَ
بِاللَّهِ
وَمَلَائِكَتِهِ
وَكُتُبِهِ
وَرُسُلِهِ وَالْيَوْمِ
الْآخِرِ
وَتُؤْمِنَ
بِالْقَدَرِ
خَيْرِهِ
وَشَرِّهِ
قَالَ
صَدَقْتَ قَالَ
فَأَخْبِرْنِي
عَنْ
الْإِحْسَانِ
قَالَ أَنْ
تَعْبُدَ
اللَّهَ
كَأَنَّكَ
تَرَاهُ
فَإِنْ لَمْ
تَكُنْ
تَرَاهُ
فَإِنَّهُ
يَرَاكَ
قَالَ فَأَخْبِرْنِي
عَنْ
السَّاعَةِ
قَالَ مَا
الْمَسْئُولُ
عَنْهَا
بِأَعْلَمَ
مِنْ السَّائِلِ
قَالَ
فَأَخْبِرْنِي
عَنْ
أَمَارَاتِهَا
قَالَ أَنْ
تَلِدَ
الْأَمَةُ
رَبَّتَهَا
وَأَنْ تَرَى
الْحُفَاةَ
الْعُرَاةَ الْعَالَةَ
رِعَاءَ
الشَّاءِ
يَتَطَاوَلُونَ
فِي
الْبُنْيَانِ
قَالَ ثُمَّ
انْطَلَقَ
فَلَبِثْتُ
ثَلَاثًا
ثُمَّ قَالَ
يَا عُمَرُ
هَلْ تَدْرِي
مَنْ
السَّائِلُ
قُلْتُ
اللَّهُ
وَرَسُولُهُ أَعْلَمُ
قَالَ
فَإِنَّهُ
جِبْرِيلُ
أَتَاكُمْ
يُعَلِّمُكُمْ
دِينَكُمْ
Yahya b. Ya'mer ile
Humeyd b. Abdurrahman'dan, şöyle dedikleri rivayet edilmiştir:
"Biz Abdullah b.
Ömer'le karşılaş (mış) tık, kendisine kaderden söz açtı (ve kaderi inkar eden
türedilerin) bu mevzuda söyledikleri sözleri anlattık..." (Bu hadisi
Ya'mer ile Humeyd'den nakleden Abdullah b. Büreyde bu rivayetine devam ederek,
hadisin bundan sonraki kısmında bir önceki 4695. hadisin) benzerini nakletti.
(Hadisin ravilerinden
Osman b. Gıyas ise bu rivayete bazı cümleler daha) ilave ederek (şöyle) dedi:
Müzeyne yahut Cüheyne
kabilesinden biri (Hz. Nebi'e):
"Ey Allah'ın
rasulü o halde ne diye amel ediyoruz? (Kendisini bir yazgı) geçmiş olan bir iş
için mi yoksa (hakkında hiç bir yazgı bulunmayan ve) şimdi yeni başlayacak bir
iş için mi?" diye sordu. (Hz. Nebi de:
"Kendisini bir
yazgı) geçen bir iş için (çalışacaksınız)" buyurdu. (Orada bulunan) bir
adam yahut da bazı kimseler:
"Öyleyse amel
niçin?" diye sordu. (Hz. Nebi de):
"Cennetlik olanlar
(dünyada) Cennet halkının amelin (i işlemey)e, cehennemlikler de (dünyada)
cehennem halkının amelin (i işlemey)e muvaffak edilecektir." buyurdu.
İzah:
Bu hadisle ilgili
açıklama bir önceki hadisin şerhinde geçtiğinden tekrara lüzum görmüyoruz.